Orman yangınlarına karşı yapay zeka dönemi başladı

Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi bilim insanları, Türkiye Orman Yangın Tehlike Oranları Sistemi (TOYTOS) ile orman yangınlarını erken tahmin edebilen ve riskli alanları belirleyebilen bir yapay zeka destekli sistem geliştirdi. Sistem, yalnızca yangın önleme değil, doğru ağaçlandırma ve ekosistem restorasyonu süreçlerinde de karar vericilere rehberlik ediyor.

TOYTOS; topoğrafya, hava durumu, nem, rüzgar ve yanıcı madde özelliklerini analiz ederek orman yangını riskini düşükten yükseğe, maviden kırmızıya doğru renklendirilen haritalar üzerinden sunuyor. Sistem, yangın öncesi hazırlık, yangınla mücadele ve yangın sonrası onarım planlamalarında bütüncül bir karar destek altyapısı sağlıyor.

Orman Entomolojisi ve Koruma Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ertuğrul Bilgili, “TOYTOS, yanıcı madde nemini izleyerek yüksek riskli alanları önceden belirliyor. Bu sayede yangın önleme ve kontrolünün yanı sıra ekosistem restorasyonu süreçlerinde de rehberlik sağlıyor” dedi. Bilgili, sistemin yangın bilgi sistemi, yangın çıkma ihtimali tahmin sistemi, meteorolojik yangın indeksi sistemi ve yangın davranışı tahmin sistemi olmak üzere dört modülden oluştuğunu belirtti.

Pilot uygulamalar Akdeniz, Ege ve İç Batı Karadeniz’de başlatıldı. Bilgili, TOYTOS’un Türkiye genelinde yaygınlaştırılarak orman yönetim planlarına dijital karar destek bileşeni olarak entegre edilmesinin hedeflendiğini söyledi. Sistem, yangın sonrası ekosistem temelli restorasyon planlamalarında doğru tür seçimi ve gençleştirme stratejilerinin belirlenmesine de yardımcı oluyor.