Tuğba SARIKAYA
Tarım ve Orman Bakanlığı, Türkiye'nin yüz akı sektörlerden biri olan arıcılığın geliştirilmesi, bal üretiminin artırılması ve çiftçinin gelirinin yükseltilmesi için çalışmalarına hız kesmeden devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 8,9 milyon adet kovan varlığına sahip olan Türkiye'de, yıllık bal üretimi 118 bin ton, ortalama kovan başı verim ise 13 kilogram düzeyinde bulunuyor. 2002'de 74 bin ton olan bal üretimi, Bakanlık çalışmaları sonucu 2022'de yüzde 59 artışla 118 bin tona, 4,1 milyon adet olan arılı kovan sayısı ise yüzde 117 artışla 8,9 milyona yükseldi.
Anadolu'nun kendine özgü topoğrafisi, bitkilerin farklı bölgelerde yılın değişik dönemlerinde çiçeklenmesine yol açarak ülkeyi arıcılık açısından uygun bir ekolojiye sahip kılıyor. Bu yönüyle Türkiye, dünya ballı bitkiler florasının da yüzde 75'ine sahip durumda. Çiçek (yayla balı), çam, kestane, kekik, geven, narenciye, pamuk ve ayçiçeği balları Türkiye'nin en önemli bal çeşitleri arasında yer alıyor. Türkiye'de lavantadan pamuğa, narenciyeden rezeneye kadar ticarete konu 24 çeşit bal üretimi yapılıyor. Özellikle Batı Akdeniz ve Güney Ege'de çok önemli çam balı üretim alanları bulunuyor. Dünyadaki çam balı üretiminin yüzde 90'ı ise Türkiye'de yapılıyor.
Ülkede coğrafi işaret almış 26 adet tescilli bal çeşidi bulunurken, 16 bal da başvuru aşamasında tescil almayı bekliyor. Türkiye genelinde toplam 8 milyon 984 bin 676 adet kovan bulunuyor. En fazla kovana sahip 5 il Muğla, Ordu, Adana, Mersin ve İzmir olarak sıralanıyor. Kovan başına en fazla verim Ordu'da gerçekleştirilirken, bu ili sırasıyla Adana, Sivas, Erzurum ve Balıkesir izliyor. En fazla bal üretimi ise Ordu'da yapılıyor. Bu ili sırasıyla Adana, Muğla, Sivas ve İzmir takip ediyor. En fazla arıcılık işletme sayısına sahip il Muğla iken bu ili sırasıyla Sivas, Ordu, İzmir ve Mersin izliyor. Damızlık ana arı üretimi Ardahan, Ankara, Çorum, Artvin, Muğla, Ordu, Ankara, İzmir ve Mersin'de yapılıyor. Kafkas arısı (Apis Mellifera Caucasica) Ardahan, Artvin ve Ankara'da, Orta Anadolu ekotipi Ankara'da, Muğla arısı ekotipi Muğla'da, Karadeniz ekotipi Ordu'da, Efe arısı ekotipi (Apis Mellifera Anatolica) ise İzmir'de üretiliyor.
Bununla birlikte Tarım ve Orman Bakanlığınca Kafkas arısı ırkı, Efe arısı ekotipi, Gökçeada arı ekotipi, Trakya arı ekotipi, Anadolu arısı ırkı, Hatay arı ekotipi ve Yığılca bal arısı ekotipi tescil edildi. Ayrıca İzmir'de bir işletmenin 15 bin, Antalya'da 6 işletmenin 620 bin koloni Bombus arısı üretme kapasitesi bulunuyor. Bakanlıkça 2003'ten bugüne kadar hayvancılık desteklemeleri kapsamında, arıcılığa toplam 1 milyar 12 milyon lira destek sağlandı. Verilen destekler ile arılı kovan, bal üretimi ve arıcılık işletme sayısında büyük artışlar kaydedildi. 2022 desteklemesi kapsamında bu yıl 74 bin üreticiye 225 milyon lira destekleme ödemesi gerçekleştirildi.
Bakanlığa bağlı Hayvancılık Genel Müdürlüğü tarafından arıcılığın geliştirilmesi ve bal üretiminin artırılması amacıyla projelendirilen ve Bilgi Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından geliştirilen "Türkiye Arıcılık Haritası" uygulaması ile internet üzerinden (https://aricilikharitasi.tarimorman.gov.tr) arıcılıkla ilgili birçok veri ve istatistiki bilgiye ulaşılabiliyor. Ülke geneli ve illere göre ayrı ayrı hazırlanan harita, renk skalası ile belirtilmiş üretici sayısı, kovan sayısı, bal üretimi ve kovan başı bal verimini içeriyor. Haritada ayrıca, ülke genelinde üretilen bal çeşitleri ve bu balların illere göre dağılımı, illerde en çok üretimi yapılan bal çeşitleri, tescil edilmiş coğrafi işaretli ballar, damızlık ana arı üreten iller ve kapasiteleri, damızlık ana arıların ırk özellikleri ve tescilleri, bombus arısı üreten iller ve kapasiteleri de yer alıyor.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Türkiye Arıcılık Haritası'nın 2022 verileri ile güncellendiğini bildirerek, "Haritada yapılan son güncellemeler ile arıcılarımız illerin flora çeşitliliği ile bitkilerin çiçeklenme dönemlerine, bal ormanı alanları ile kovan kapasitelerine ulaşma imkanı bularak arılarını hangi bölgeye, hangi dönemde, hangi çiçek için götüreceklerini belirleyebilecekler. Bununla birlikte harita 'TarımCebimde' mobil uygulamamıza da entegre edildi." ifadelerini kullandı.
Ülke genelinde toplam 962 bin 653 kovan kapasitesine sahip 90 bin 577 hektarlık alanı kaplayan 750 adet bal ormanı bulunduğuna dikkati çeken Yumaklı, bal üretiminde verimliliği artırmaya yönelik çalışma ve projelerinin artarak devam edeceğini vurguladı. Yumaklı, bal üreticilerini her alanda desteklemeyi sürdüreceklerine işaret ederek, "Oluşturduğumuz Türkiye Arıcılık Haritası da hem bu alanda faaliyet gösteren paydaşlarımız hem de vatandaşlarımız için dijital bir rehber niteliği taşıyor." değerlendirmesinde bulundu.
sivas son dakika sivas ekspres, ekspres.com ekspres haberler ekspres son dakika
Editor : Haber Merkezi
