UNESCO’dan Sivas'a Ret Kararı

TUĞBA SARIKAYA

Sivas Valiliği tarafından Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait birçok eseri bünyesinde barından Sivas şehir merkezinin UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi'ne eklenmesi amacıyla çalışma başlatılmıştı. Birçok kültüre ev sahipliği yapan, açık hava müzesini andıran kent merkezi için UNESCO`ya yapılan başvuruda Buruciye Medresesi, Çifte Minareli Medrese, Şifaiye Medresesi, Atatürk`ün 108 gün kaldığı Sivas Kongresi Binası, Jandarma Binası ve Valilik Binasının tarihi ve kültürel değerlerine vurgu yapılmıştı.

SİLÜET BOZULDU

Ancak yapılan başvurunun UNESCO tarafından olumsuz değerlendirildiği bilgisine ulaşıldı. Başvurunun olumsuz olarak değerlendirilmesinde ise Mehmet Paşa Mahallesi’nde inşası süren Merkez Cami’nin etkin rol oynadığı öğrenildi. Yapıldığı günden itibaren pek çok tartışmaya neden olan Merkez Cami’nin silueti bozduğu, bu gerekçeyle de tarihi dokunun bütünlüğünün sekteye uğradığı ifade edildi.

MERKEZ CAMİ İNŞATI ELEŞTİRİLMİŞTİ

2020’de temeli atılan Merkez Cami ile ilgili ilk tartışmalar 2017 yılında başlamış ve cami inşaatı fikrinin gündeme gelmesi sivil toplum kuruluşlarını harekete geçirmişti. İnşa edilecek caminin yerinin yanlış olduğu ifade edilmiş Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Sivas Tarihi Kent Merkezi’nin dokusunda tahribata yol açacak ve kent hafızasını onarılamaz şekilde değiştirecek Sivas Merkez Cami için ruhsat alınmadan inşaata başlandığını bildirmişti.

SUÇ DUYURUSUNDA BULUNULMUŞTU

İnşa sürecinin başladığı dönemde Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Sivas Oda Temsilciliği’nin hazırladığı raporla birlikte süreci koruma uzmanı  mimarlarla değerlendirerek, TCK m. 257 uyarınca görevi kötüye kullanma suçu ve TCK m.184 uyarınca imar kirliliğine neden olma suçu işleyen KOMAŞ A.Ş., Sivas Belediyesi Başkanlığı ve Sivas Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü hakkında Sivas Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunmuştu. Dönemin Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, “Sivas Tarihi Kent Meydanı Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait anıtsal sivil ve dini yapılar ile oluşmuş en önemli tarihi meydanlardan biridir. Meydan farklı dönemlerin çok katmanlı kültürünü yansıtmakta, şehrin hem odak noktası hem tarihsel mekânı, hem de simgesi olarak bir bellek mekânıdır. Bu belleği bozacak dokusuna zarar verecek herhangi bir yapılaşmaya evet demek mimarlık mesleğine ve tarihe ihanettir. Sivas Oda temsilcimiz  tarafından Şubemize iletilen konu ve hazırlanan rapor koruma uzmanları tarafından incelenmiştir. Sivas Tarihi Kent Meydanı’nın uzantısı olan Kızılırmak İlkokulu alanı, Eski Numune Hastanesi alanı, Arkeoloji Müzesi, Açık Cezaevi, Selçuk Anadolu Lisesi gibi önemli yapıların bulunduğu simgesel aks, Sivas’ın aynı zamanda gelecek potansiyelidir. Maalesef bu aks üzerinde bulunan Numune Hastanesi, hukuka aykırı bir şekilde yıkılmış, bu yıkımı Kızılırmak İlkokulu’nun yıkımı izlemiştir. Sivas Belediyesinin Sivas’ın geleceğine yaptığı kötücül uygulama Sivas Tarihi Kent Merkezi ile meydanın bütünselliğini bozmuş gelecek kuşakların tarihi ve kültürü öğrenme hakkını yok etmiştir. Sivas Belediyesi Sivas’ın geleceğini ve tarihselliğini yok etmekten vazgeçmelidir” ifadelerini kullanmıştı.

UNESCO OLUMSUZ DEĞERLENDİRDİ

Yaşanan bu gelişmelerin ardından Merkez Cami inşaatı hızla yükseldi ve kaba inşaat tamamlandı. Ancak inşaatın bitmesi tartışmaları bitirmedi. Sivas şehir merkezinin UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi'ne eklenmesi için Sivas Valiliği öncülüğünde başlatılan çalışmaların inşa süreci devam eden Merkez Cami’nin tarihi doku ve silueti bozduğu gerekçesiyle UNESCO tarafından da olumsuz karşılandığı iddia edildi.

BEN YAPTIM OLDU MANTIĞI BU ŞEHRE İHANETTİR

Konuyla ilgili görüş bildiren uzmanlar, “Merkez Cami konusu Sivas gündemine düştüğü zaman alanında uzman isimler inşa alanının yanlış olduğu yönünde görüş bildirdi. Konuyla ilgili hukuki süreç de başlatıldı. Ancak dönemin idarecileri uzman görüşlerini reddederek Sivas’a ihanet edercesine inşaata usulsüz bir şekilde başladılar. Konuyla ilgili bilimsel veriler ışığında yapılan itirazları ve önerileri görmezden gelerek bizleri kamuoyunda ‘cami karşıtı’ kişiler gibi göstermeye çalıştılar. Oysa biz inşa alanının ve yerin yanlış olduğunu, hem bölgede bu ölçekte bir camiye ihtiyaç olmadığını hem de tarihi kent meydanındaki doku ve siluetin bozulduğunu ifade etmiştik” şeklinde konuştu.