Özellikle süt çocukluğu döneminde bebekler arasında oldukça farklı aşamalarda normal gelişimler görebilirsiniz. Çocuklar genellikle farklı zamanlarda farklı dönüm noktalarına ulaşırlar ve bir çocuğun ne kadar iyi ve net konuşacağı, birçok faktör tarafından belirlenir.
Mesela evlerinde iki dili konuşan ebeveynleri olan çocukların o dillerde uzmanlaşmaları biraz zaman alabilir ama uzun vadede akranlarına göre çok daha akıcı bir konuşmaya sahip olurlar. Benzer şekilde evde abisi ablası olan çocuklar daha geç konuşur, çünkü abi ya da abla küçük çocuk yerine birçok şeyi dile getirebilir. Tabi bir de cinsiyet faktörü var, kız çocuklar erkek çocuklara göre daha akıcı konuşurlar. Sanırım bunu günlük hayattan da tecrübe etmişsinizdir.
Bazı durumlarda da çocuklar geç ya da anlamlı olmayan konuşmalar yapabilirler.
Geç ya da net konuşamama bazen bir fiziksel rahatsızlığın işaretçisi olabilir. Bu durumda konuşma terapilerinden yararlanmanız gerekebilir. Bir konuşma geriliğini saptamak için öncelikle yapmanız gereken şey, çocuğunuzun hangi dönemde ne kadar konuşabileceğini öğrenmenizdir.
Konuşma aşamaları:
Bebeğiniz bir yaşına doğru babıldama aşamasından konuşma aşamasına geçiş yapar ve etrafında konuşulan gerçek kelimelere benzer sesler çıkarırlar. Sonraki aylarda da yavaş yavaş kelimeleri daha iyi telaffuz etmeye başlarlar. 2. Doğum gününden sonra da kelime hazinesinde bir patlama olur ve genellikle konuşma gecikmesi ya da şüphesi bu dönemde gündeme gelir.
12-18 ay arası bebekler için beklentimiz:
Çoğu zaman babıldama aşamasında olan belli belirsiz kelimeler kullanabilir. 12. aya geldiğinde genellikle ilk kelimelerini konuşmuş olurlar ve bu kelimeler genellikle günlük hayatta sıklıkla ihtiyaç duyduğu kişiler ya da nesneler şeklinde olacaktır. Mesela baba, anne, mama, dede? genellikle ilk kelimeler olur ve bunları tam olarak da çıkaramıyor olması gayet doğaldır. Bebekler gelişim sürecinde bazı gelişmeler gösterebilirler;
- Bakıcısının (Anne, baba ya da ninesinin) kelimelerini kopyalama,
- Ailede kullanılan mimikleri taklit etme,
- Soru sormak için bir kelimeyi mimikler ile soru şekline çevirme. Mesela su istiyorsa ?su?? şeklinde bir mimik ya da su için ısrar ediyorsa ?suuu!? şeklinde bağırma,
- Kendince size kelimeler icat ederek durumu anlatmaya çalışma,
- İletişim için jest ve mimikler yanında kelimeleri kombine edebilme?
18-24 ay arası bebekler için beklentimiz:
Bu yaş aralığında gelişim devam ediyor ve bebeğinizin gelişiminde özellikle konuşma kısmı giderek daha iyi hale geliyor. Dil gelişimini daha iyi seviyelere çıkarmak adına bu dönemde kullandığınız cümlelere, kelimelere ve dinlediği programların seslendirilmelerine ve kelime anlamlarına dikkat etmelisiniz. Bu yaşta bebeğinizden beklentiniz şunları içerebilir;
- Yeni kelimeler öğrenmek,
- İki kelimelik cümleler kurmak,
- Etraftaki ve kitaptaki resimleri tanımlamak,
- Vücut parçalarını ve hayvanları tanımlamak, onları seslendirerek anlatmaya çalışmak ( inek için möö)
2-3 yaş arası bebekler için beklentimiz:
Bu dönemde aileler genellikle çocuklarının konuşmasında ciddi bir patlama gözlemler. Kullandığınız kelime çeşitliliğine göre çocuklarınızın kelime hazinesi yüzlerce olabilir. Bu dönemde gözlemeniz gereken kilometre taşları şu şekildedir;
- Daha çok kelime kullanmak ve daha düzenli olarak kelimeleri ifade etmek,
- Gramer olarak beklentiniz olmasın, fakat 3 kelimelik cümleler kurmak,
- Bir nesneye ait daha çok ayrıntının farkına varılması ve tasvir sırasında daha çok ayrıntının dile getirilmesi,
- Tekerlemeler, şarkılar ve en sevdiği hikayenin bir kısmını sizinle birlikte dile getirmek,
- Duygularını kelimeler ile ifade etmeye çalışmak,
Bu yaşlarda çocukların başkaları tarafından sizler kadar iyi anlaşılamaması tamamen doğal bir durumdur ve düzeltmek için çaba sarfetmenize gerek yok. Her fırsatta YouTube kanalımda (https://www.youtube.com/channel/UCCthna8oogYAsCk-QLWXFig?view_as=subscriber) yaptığım canlı yayınlar sırasında dile getirmeme rağmen bir kez daha söylemekte fayda olduğu kanısındayım. Özellikle konuşmanın desteklenebilmesi için bebeğinizle yaptığınız uyku rutinlerini hikaye anlatımları ve kitap okumalarla destekleyin. Güzel bir dil kullanan ve ifadelerinde tutarlı olan yayınlar izletin. Çocuklarınız ve bebeklerinizle zaman geçirirken çok dikkatli bir şekilde kelimelerinizi seçin ve yaptığınız her şeyi ona tasvir edin, anlatın. İlk 24 ay süresince onları 3T´den ( tv, tablet, telefon ) uzak tutun. Birlikte vakit geçirirken zamanın tadını çıkarın. Olayın sadece zaman öldürmek için değil onlarla güzel anı biriktirmek için bir fırsat olduğunu unutmayın. Bir sonraki hafta görüşmek üzere?
