Öncelikle canlıların yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmeleri için beslenmeleri gerekir. Temel beslenmenin ötesinde vücut için faydaları olan, belirli hastalıkların önlenmesinde ve hastalığa yakalanma riskinin azaltılmasında rol oynayan yani sağlığa fayda sağlayan gıdalar olarak bulunabildiği gibi besinler işlenerek dışarıdan da eklenebilmektedir.
Halk arasında ‘’takviye edici gıdalar’’ ve ‘’fonksiyonel gıda’’ kavramları sıkça karıştırılmaktadır. İkisi arasındaki temel fark; fonksiyonel gıdaların klasik bilinen yiyeceklerden oluşması ve normal beslenmenin bir parçası olarak tüketilmesiyken; takviye edici gıdaların ise klasik yiyecek biçiminden farklı olarak kapsül, toz içecek, ilaç, hap vb. biçimleriyle topluma sunulmasıdır. Fonksiyonel gıdalarınsa temel yöntemi; vitamin, mineral, yağ asidi, antioksidanlar vb. gibi yönlerden içeriğinin zenginleştirilmesi ve güçlendirilmesidir. Probiyotikler, prebiyotikler, omega-3 yağ asitleri, beta-glukan, beta keratin, lökopen vb. içerikler fonksiyonel gıdalarda kullanılan bazı içeriklerdendir.
Fonksiyonel gıda çeşitlerine örnek olarak; probiyotik yoğurtlar, laktozsuz sütler, glütensiz gıdalar, çinko ve ginseng içeren içecekler, omega-3 içeren yağlar, düşük kalorili gıdalar, düşük Na’lı tuzlar, diyabetik gıdalar gibi oldukça fazla ürün bulunmaktadır.
Fonksiyonel gıda bireyin beslenmesine katkıda bulunmalı, tüketimi güvenli olan, sağlığı olumlu etkileri bilimsel olarak kanıtlanmış, günlük beslenmenin parçası olan, doğal olarak tüketildiği şeklinde alınan gıdalardır.
İDEAL PROBİYOTİK
Mide asitlerine, safra tuzlarına ve bağırsaktaki hidrolize edici enzimlere karşı dirençli olmalı.
Gastrointestinal bölgenin üst kısmında emilmemeli.
Yararlı bağırsak mikroflorası tarafından kolaylıkla fermente edilebilmeli.
İnsanlar probiyotikleri doğal yolla almaktadırlar. Eski insanların diyetlerine bakıldığında günümüz insanlarından kat kat daha fazla fermente süt ürünleri tükettikleri görülmektedir. Günümüzde ise insanların diyetlerinde rafine edilmiş, işlenmiş gıdalar yer almaktadır. Ayrıca hareketsiz yaşam için olumsuzdur. Mikrobiyotayı olumsuz etkiler, dengelemek için ekstradan probiyotik takviyesi gerekir.
Diyetlerde fonksiyonel süt ürünlerine yer vermeden önce bir doktora ve diyetisyene danışılmalıdır. Özellikle kronik bir hastalığı olanlar, gebe ve emzikliler, hekim tarafından önerilen bir ilacı kullananlar( özellikle demir ilaçları ), Cerrahi müdahale planlanmış hastalar.
Fonksiyonel süt ve süt ürünleri kaliteli beslenme ve bazı hastalıklardan korunma açısından bizim için bir şans olduğu; ancak hiçbir gıdanın mucize yaratmayacağı ve hastalıkların tedavisinde ilaç niyetine kullanılamayacağı da kesinlikle unutulmamalıdır.
