Bu yazımızda sizlerle 7155 sayılı kanun ile yeni yılda yürürlüğe giren ve ticari uyuşmazlıklar bakımından dava şartı olarak getirilen arabuluculuk düzenlemesinin önemli detaylarını paylaşacağım.
Arabuluculuk düzenlemesi ilk olarak İş Hukuku ihtilafları açısından zorunlu dava şartı olarak yürürlüğe konulmuş, devam eden süreçte de ticari davalar için zorunlu olarak başvurulmasına ilişkin düzenleme yürürlüğe konulmuştur.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunumuzun 4. Maddesinde belirtilen davalar MUTLAK TİCARİ DAVALAR olarak düzenlenmiş ve bu davalarda arabuluculuk kapsamında başvuru zorunlu hale gelmiştir.
- Malvarlığının ya da işletmenin devralınması ile işletmelerin birleşmesi ve şekil değiştirmesi hakkındaki hükümler,
- Rekabet yasağına ilişkin hükümler,
- Yayın sözleşmesine dair hükümler,
- Kredi mektubu ve kredi emrini düzenleyen hükümler,
- Komisyon sözleşmesine ilişkin hükümler,
- Ticari temsilciler, ticari vekiller ve diğer tacir yardımcıları için öngörülmüş bulunan hükümler,
- Havale hakkındaki hükümler,
- Saklama sözleşmesini düzenleyen hükümler,
- Rehin karşılığında ödünç verme işi ile uğraşanlar hakkında düzenlenmiş hükümler,
- Fikri mülkiyet hukukuna dair mevzuatta,
- Borsa, sergi, panayır ve pazarlar ile antrepo ve ticarete özgü diğer yerlere ilişkin özel hükümler ile,
- Bankalara, kredi kuruluşlarına, finansal kurumlara ve ödünç para verme işlerine ilişkin düzenlemelerde;
ÖNGÖRÜLEN HUSUSLARDAN DOĞAN HUKUK DAVALARI, TARAFLARIN TACİR OLUP OLMADIĞINA ve İŞİN BİR TİCARİ İŞLETMEYİ İLGİLENDİRİP İLGİLENDİRMEDİĞİNE BAKILMAKSIZIN MUTLAK TİCARİ DAVA SAYILMAKTADIR.
Bu sebepler ile de mutlak ticari dava niteliğindeki tüm bu davalarda arabuluculuğa başvurulması zaruridir.
Mutlak ticari dava yanında bir de Nispi Ticari Davalar yer almaktadır. Nispi Ticari Davadan söz edebilmek için her iki tarafın da tacir olması ve her iki tarafın ticari işletmesi ile ilgili olması şarttır.
Bu şartlar mevcut ise, yukarıda sayılan mutlak ticari davalardan olmasa dahi, uyuşmazlık ticari dava konusudur ve dava şartı arabuluculuk kapsamındadır.
DAVA ŞARTI OLARAK ARABULUCULUK KAPSAMINA GİREN DİĞER BAZI KANUNLARDA BELİRTİLEN TİCARİ DAVALAR;
- Türk Ticaret Kanunu dışındaki kanunlardaki ticari davalar için de dava şartı olarak arabuluculuk yasal düzenlemesine başvuru zorunludur.
- 1163 sayılı Kooperatifler Kanununda düzenlenen hususlardan kaynaklanan davalar,
- 5957 sayılı kanunun 10. Maddesinden kaynaklanan davalar,
- 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununun 62. Maddesinden kaynaklanan davalar da arabuluculuk başvuru şartına tabidir.
Ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuk sürecine ilişkin olarak mevcut düzenleme konusunda hukuki olarak akla gelebilecek sorulara cevaplar;
- Düzenleme 01.01.2019 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, bu tarihinden önce açılmış olan Yerel Mahkemelerde, İstinaf Mahkemelerinde ve Yargıtay´da olan davalarda zorunlu arabuluculuk başvurusu yapılmasına gerek bulunmamaktadır. (Ancak istisnai olarak devam eden davalar için ihtiyari olarak tarafların istemleri üzerine arabuluculuk başvurusu yapılabilir.)
- Yine, arabuluculuk bürosuna başvurulmasından son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaşımı durur, hak düşürücü süreler işlemez. (6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18/ A?15 )
- İCRA TAKİPLERİ, ÇEKİŞMESİZ YARGI İŞLERİ, İHTİYATİ TEDBİR ve İHTİYATİ HACİZ TALEPLERİNDE ARABULUCUYA BAŞVURU ZORUNLU DEĞİLDİR.
- Davaların yığılması, terditli dava gibi birden fazla talebin yer aldığı davalarda dava şartı arabuluculuk uygulaması; Birden fazla talebin birden fazla dava içeriğinin yer aldığı davalarda zorunlu arabuluculuk başvurusu kapsamında kalan kısmı için arabulucuya başvurulmasının zaruri olduğu, dava açılmadan önce bu başvuruyu yapmanın doğru olduğunu belirtmek gerekir.
- Ticari uyuşmazlıklarda yetkili arabuluculuk bürosu uyuşmazlığın konusuna göre yetkili mahkemenin bulunduğu yerdeki arabuluculuk bürosudur.
- Taraflar ticari uyuşmazlıkları içeren arabuluculuk görüşmelerinde kanuni temsilcileri veya avukatları yada uyuşmazlığın çözümüne katkı sağlayabilecek uzman kişiler ile de müzakerelere katılıp, hazır bulundurulabilirler.
- Arabuluculuk görüşmelerinde ilk toplantıya katılmayan taraf lehine ilerleyen süreçte yargılamada haklı çıksa dahi yargılama gideri ve vekâlet ücretine hükmedilmez.
ARABULUCULUK SÜRECİNE DAİR TİCARİ UYUŞMAZLIKLARIN İŞ HUKUKU UYUŞMAZLIKLARINDAN FARKLARI;
- Ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuk süreci kural olarak 6 hafta olup, bu süre zorunlu hallerde en fazla 2 hafta uzatılabilir.
- Ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuk görüşmelerinde taraflar bizzat, kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığı ile katılabilir iken, iş hukuku uyuşmazlıklarında arabuluculuk görüşmelerine taraflar bizzat, kanuni temsilcileri veya avukatları ve işverenin yazılı belgeyle yetkilendirdiği çalışanı da görüşmelerde işvereni temsil edebilir.
- Ticari uyuşmazlıklarda yalnızca konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri olan ticari davalar bakımından dava şartıdır. İş Hukuku uyuşmazlıklarında dava şartı arabuluculuk için uyuşmazlığın kanuna, bireysel ve toplu iş sözleşmesine dayanan işçi ve işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılacak davalar ile ilgili olması gerekir.
Fayda sağlaması temennilerim ile?
