Bu anlayış ile yola çıkıldığında; en önemli etkenin uygulayıcılar olduğu açık, net ve somut bir gerçeklik olarak karşımıza çıkmaktadır.
Hukuk denilince akla ilk olarak HAKİM, SAVCI, AVUKAT ( TEZ / İDDİA- ANTİTEZ / KARŞI İDDİA ? SENTEZ / KARAR ) geleceği toplumsal olarak kabul görmüş bir algılama olsa da yargı birimlerinin yaptığı yargılama sürecinde, bu süreci etkileyen esasen bir çok dış etken karşımıza çıkmaktadır.
Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından yeni adli yıla giren süreçte yargılamalara süre getirileceği, davaların makul süreler içerisinde bitirileceği ve bu yönlü düzenlemelerin yapılacağı açıkça vurgulanmıştır.
Elbette ki; öncelikle yargı mensupları yani yargının aktif görevli süjeleri ve beraberinde de adil yargılanma hakkı dahilinde yargılamanın tarafları/ vatandaşlarımız görülmekte olan tüm davaların mümkün olan en hızlı zaman diliminde sonlandırılmasını, en etkin, en adil ve en hızlı kararların verilmesini istemektedir.
Ancak, belirttiğim yargının dış etkenler ile olan mecburi temasları bu duruma açıkça etki edecek, topyekün bu etkenler de belirtilen kanuni düzenleme içerisinde yer almaz ise bu kez davalar için süre belirlense de mevcut halden daha etkin duruma gidilemeyecektir.
Şöyle ki; Gerek Usul Kanunlarında ve gerekse Yüksek Yargı kararlarında hukukçunun alanına girmeyen konularda konusunda uzman tarafsız bilirkişilerden teknik bilirkişi raporları alınarak dava konusu ihtilafın çözüme kavuşturulması zorunlu hale gelmiş bir uygulama ile karşı karşıya bulunmaktayız.
Örneğin; maddi hasarlı trafik kazası dosyasında kazaya karışan araçların maddi hasarlarının hesaplanması ve kusur durumlarının tespiti açısından konusunda uzman bilirkişilere ihtiyaç bulunmaktadır. Bilirkişiler öncelikle meydana gelen kazaya ilişkin sürücü kusurunu ortaya koyacak, akabinde kusur oranına göre tarafların maddi hasara ilişkin tazmin yükümlülüğünü belirleyeceklerdir. Her ne kadar tarafların yargılama süreci, dava devam etse de konusunda uzman bilirkişilerden bu delillerin toplanması, itirazların nihai neticelere bağlanması biraz zaman alabilecek, uygulama açısından yargı süjesinin dışında yargıya yardımcı bu zorunlu etken acaba mecburi delili hangi zaman diliminde ilgili mahkemesine sunabilecektir.
Bir başka örnek Adli Tıp Kurumu uygulamalarında zorunlu olarak alınması gerekli teknik ve olmazsa olmaz raporlar gösterilebilir.
