USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

GAZETEYİ TANIMAK

26-11-2020

Türklerde gazetecilik tarihi oldukça eskidir.

Resmî olarak 1831 tarihli Takvim-i Vekayi Türklerin çıkardığı ilk resmî gazete, 1864 tarihinde çıkan Tercüman-ı Ahval gazetesi ilk özel gazete kabul edilir. Biraz detaylara girsek Osmanlı coğrafyasında bu tarihlerden önce de Fransız menşeili gazetelere tesadüf edebiliriz.

Bakış açımızı biraz değiştirirsek daha eskilere gitmek de mümkündür.8. yüzyılda kaydedilen / dikilen Orhon Kitabelerinde hakan / hükümdar Bilge Kağan´ın ağzında dökülen: ?Milletimi kalkındırayım, besleyeyim diye kuzeye, güneye ve doğuya on iki büyük sefer yaptım, savaştım. Sonra Tanrı bağışlasın; talihim ve kısmetim var olduğu için Ötüken´i il tutum. Açları doyurdum, çıplakları giydirdim. Yoksul milleti zengin kıldım. Az milleti çoğalttım. Artık kötülük yok.? Sözleri o günün şartlarında siyasi, sosyal ve ekonomik içerikli bir haber yazısıdır, demek yanlış olmaz. Bu sözleri taşlara kazıyan Yollug Tigin; Türk gazeteciliğinin kurucusudur, desek mübalağalı faraziye olmaz galiba.

Osmanlı Döneminde şairlerce kaleme alınan medhiye, hicviye, taşlama, ? türünden kasideler de şiir zevkiyle kaleme alınmış birer haber yazısıdır, demek de tuhaf karşılanmaz kanaatimizce.

Memleketimizin / Sivas´ın gazetecilik tarihi de oldukça eskidir. 1879 yılı, Sivas halkının gazeteyle hemhal olduğu devirdir. ?SİVAS? adlı bu resmî gazete Valilik himayesinde neşredilmiş, ?mektupçu /mektubin? adlı verilen Valilik memurları gazeteciliği soyunmuşlardır. Söz konusu gazetenin basımında devrin Ermeni zanaatkârlarından desteği vardır. Bu meyanda Hayk ve Mıgırdiç efendilerin adı zikredilir.

Bu gazetenin ilk sayılarında 93 Harbi´nin ekonomik ve sosyal neticeleri dile getirilmiş; iflas eden dükkânlar anlatılmış, merkez ile taşra arası münasebetler resmî bir üslup ile halka duyurulmuş. Böylece       ?Tarih tekerrürdür? sözü yerde kalmamış.

15 Ekim 1909 yılında çıkan ?Kızılırmak? Sivas´ın ikinci gazetesidir. İrade-yi Milliye (14 Eylül 1919), Mücahede-yi Milliye (1919) ve Gaye-yi Milliye (2 Mart 1921) bu sahanın diğer numuneleridir. Bunlar içerisinde İrade-yi Milliye´nin dünya tarihinde ilk defa emperyalizme karşı yapılan hareketin sesi olduğu unutulmamalıdır.

Cumhuriyet yıllarında Sivas´ta birçok yerel gazetenin oldukça hareketli ve hararetli yayın yaptığı,  yadsınamaz.

Günümüzde Sivas´ta yerel gazetecilik adına birkaç ?NEFES?in varlığından kıvanç duyuyoruz.

Bu girizgâhtan sonra; ?gazete?nin işlev, görev, hizmet, vazife, amaç ya da araç cihetinden değerine dair hasbihalimize?

Bir memlekette, o memleketin iktisadi, sosyal ve kültürel yönden kalkınmasına tesiri olan en önemli dinamiklerden birinin de ?GAZETE? olduğu hakikati; taraf ya da bîtaraf olan herkesçe malumdur.

Siyaset meydanlarındaki halkın sloganları, siyasetçilerin vaat cihetinden nutukları; sandıktan çıkan düşük ya da yüksek oy oranları memleketin vaziyetine pek tesir etmez kanaatimizce.

Akl-ı, fikr-i ve zevk-i selim bir ehl-i kâmilin dile getirdiği bir talep, gazetede neşredilen bir manşet ya da sürmanşet; belki bir köşe yazısı, binlerce oydan daha tesirlidir.

Diğer taraftan gündemi takip etmek halkça da bir vazife olsa gerek.

Şehrin NEFES´i olan gazetelerden nefeslenmek kişiyi fikir sıhhati bakımından dinç tutar?

Y.A.

SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?