Son yıllarda yargı reformu strateji belgelerinde özetle;

Yargı bağımsızlığı, Yargı ve adalet hizmetlerinde performansın artırılması, Hukuk eğitimi alanında yeni uygulamalar ve düzenlemeler, İnsan Hakları eylem planı, Makul sürelerde yargılanma hakkının ihlali konusunda başvuruların incelenmesi ve gerekli kararların alınması, gibi bir çok konuda reform paketleri belirli süreler dahilinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nden geçerek yasalaştı.

En basit yargılamalar dahi oldukça geç tarihlere ötelenmekte, bazı dosyalarda yılda en fazla iki duruşma günü verilerek, dosyaların karara bağlanması süreci ciddi manada uzamakta, karar aşaması için yıllar yılları sürüklemektedir.

Tabi ki bu husus topyekün bir titizlik ve dikkat ile yapılmalı, tüm hukukçuların etkin şekilde çalıştırılacağı temel dinamiklerin oluşturulması ve korunması ile ancak mümkündür.

Bu doğrultuda öncelikle performans kriterlerinin yasal zorunluluk haline gelmesi ve bu hususta da denetim mekanizmasının etkin çalıştırılması ile bu sorun giderilebilecektir.

Salt tek başına performans kriterlerinin yasalaşması, denetim olmadan bir sonuç vermeyecektir.

TABİ SON SÜREÇLERDE YARGIDA HIZLI ve ETKİN ÇÖZÜM BEKLENTİLERİMİZ KONUSUNDA ADALET BAKANIMIZ SAYIN YILMAZ TUNÇ TARAFINDAN ÜZERİNDE ÇALIŞILDIĞI BELİRTİLEN REFORM PAKETİ HAKKINDAKİ AÇIKLAMALAR BİZLERİ UMUTLANDIRMIŞTIR.

TEMYİZ ve İSTİNAFTA DOSYALARIN SONUÇLANMASI, DURUŞMALARIN ERTELENME SÜRELERİNİN SINIRLANDIRILMASI;

Adalet Bakanımız Sayın Yılmaz TUNÇ duyurdu: Temyiz ve istinaf 6 ayda sonuçlanacak, duruşmalar en fazla 2 ay ertelenecek.

Sayın Adalet Bakanımızın verdiği bilgilere göre, düzenleme kapsamında temyiz ve istinaf davalarının en fazla 6 ay içinde karara bağlanması hedefleniyor.

Adalet Bakanımız Sayın Yılmaz TUNÇ YAPTIĞI AÇIKLAMADA ; Yargılamaların uzun sürmesiyle ilgili tartışmalara son vermeyi hedefleyen kapsamlı bir reform planını duyurdu. Bakan Tunç, “Makul sürede yargılanma hakkını güvence altına almak amacıyla hem yapısal hem de teknik düzenlemeleri hayata geçiriyoruz” ifadelerini kullandı.

Adalet Bakanımız Sayın Yılmaz Tunç’un açıkladığı reform paketinin en dikkat çekici maddeleri, mahkeme süreçlerine kesin zaman sınırları getirilmesini öngörüyor:

Temyiz ve istinaf süreleri: Üst yargı mercilerindeki incelemelerin en fazla 6 ay içinde tamamlanması hedefleniyor.

Duruşma ertelemeleri: Mahkeme duruşmalarının en fazla 2 ay ertelenmesine izin verilecek, bu sürenin aşılmasına olanak tanınmayacak.

HUKUKÇU MESLEKTAŞLARIMIZIN ve VATANDAŞLARIMIZIN BEKLENTİLERİ OLARAK OLDUKÇA ÖNEMLİ BİR REFORM OLACAĞINA İNANMAKTAYIM.

Uzun yıllardır dile getirdiğimiz bir konudur.

Ülkemizde geçmişte adli yargıda dosyalar YARGITAY’a, İdari Yargıda DANIŞTAY’ a gitmekte idi. 20.07.2016 tarihinde İstinaf kanun yolu uygulamasının yürürlüğe girmesi ile birlikte bu kez iki dereceli üst sisteme geçildi.

Bölge Adliye Mahkemelerinin kurulduğu ilk dönemlerde dava dosyaları oldukça hızlı bir şekilde incelenip gelmekte idi.

Ancak bir müddet sonra bu dosyaların Mahal Mahkemelerine dönüş hızı oldukça düştü. Bir çok alanda dosyaların incelenmesi yıllarca sürebilmektedir.

Örneğin işçilik alacakları dosyasında Bölge Adliye Mahkemesinden dönüşler oldukça yavaşladı. Bu süre zarfında belki 3 belki 4 kez asgari ücret zamlanmasına rağmen halen 2022 esaslı dosyaların Bölge Adliye Mahkemelerinde beklediği, bu süre zarfında da aradan geçen uzun zaman diliminin hak kaybına sebebiyet verdiği görülmektedir.

Benzer şekilde boşanma ve fer’ilerine ilişkin davalarda da aynı durum görülmekte ve yaşanmaktadır.

Uygulayıcılar ve meslek mensuplarımızın bu hususlarda yaşadıkları mağduriyet ve yine bu durumun vatandaşlarımızca uygulayıcıları serzenişleri de bambaşka bir boyutlara ulaşmıştır.

Tabi bu durum uygulanır iken, bölge adliye mahkemelerinde de Yargıtay uygulamasında olduğu gibi tetkik hakimliği uygulamasına gidilmesi, dosyalardaki iş yoğunluğunun azaltılması amaçlanır iken, yoğun iş yükünün de hafifletilmesi için kanaatimce elzem görünmektedir.

Duruşma tarihlerinin de oldukça kısa aralıklarla yapılması, yargılamalarda tahkikat süreçlerinde özellikle delillerin hızlı bir şekilde toplanması Mahal Mahkemesi Hakimlerine delillerin toplanması ve gereksiz, dosyaya katkı sağlamayacağına inanılan delilleri toplamaktan imtina edebilmesine ilişkin HMK 241 deki gibi hükümlerin de uygulanmasına olanak sağlanması etkili olacaktır. Bu düzenlemelerde yer verilmesi etkili olacak ve katkı sağlayacaktır.

Doğrudan temyiz: Belirli dava türlerinde istinaf aşaması devre dışı bırakılarak dosyaların doğrudan Yargıtay’a taşınması sağlanacak. Böylece yargılama sürecinin önemli ölçüde kısaltılması amaçlanıyor.

Dava ve ihtilafın mahiyetine göre mantıklı görünmektedir. Mevcut durumda iki kez başvuru yapılması süreci daha da uzatmakta olup, Yargıtay’dan nihai karar verilmesi yargılamada süreci kısaltmak adına uygulanabilir görünmektedir.

İhtisas Mahkemeleri kurulacak;

Yargılamanın kalitesini artırmak amacıyla yeni bir yapılanmaya gidiliyor. Adalet Bakanımız tarafından , çevre, sağlık, trafik, iş kazaları ve uyuşturucu davaları gibi teknik bilgi gerektiren alanlarda ihtisas mahkemeleri kurulacağını bildirdi.

Bakan Tunç, reformun ana hedefinin hukukî güvenceyi artırmak olduğunu vurgulayarak, "Makûl sürede yargılanma ilkesini takip için özel birimler oluşturulacak" dedi.

Ayrıca çevre, sağlık ve benzeri alanlarda uzmanlaşmış ihtisas mahkemelerinin kurulması da planlanıyor.

Belirtilen tüm bu durumlar esasen vatandaşlarımızın ve meslekte uygulayıcılar olarak bizlerin ciddi şekilde ihtiyacı olan düzenlemelerdir.

İhtisaslaşma hususunda daha önceki yazılarımda da belirttiğim gibi;

Hukuk açısından da bu uzmanlaşmanın yaygınlaştırılması mesleki verimliliği artıracak, vatandaşlarımızın adalete hızlı ve etkin şekilde ulaşmalarını sağlayacaktır.

Hukukun oldukça geniş kapsamlı düzenlemelere ve alanlara ayrılması, bu doğrultuda da özellikle hakim ve avukat meslektaşlarımızın ihtisaslaşması, alanlarında uzman olarak hizmet vermeleri adalet hizmetlerinde ciddi manada kaliteyi artıracaktır.

Yine hukuk uygulayıcılarında yaş sınırlarının yükseltilmesi hususu da önemli bir husustur. Bu konu da yasal düzenlemeye kavuşmalı, hukuk uygulayıcıları hayat deneyimleri edinmiş ve belirli yaşa ulaşmış hukukçulara bu kürsüler teslim edilmelidir.

​ Eğitim, adelet gibi temel hizmetlerde hiçbir şekilde dijitalden hizmet veremeyiz. İlle de vicdani kanaatin olmaz ise olmaz olduğu adalette hiçbir şekilde yüz yüze gelmeden, devletin, adaletin disiplininin yegane temsilcisi olan duruşma salonlarına girmeden ne bu disiplini sağlayabilir ne de doğru kararlar alabiliriz.

Mesele sadece tek başına diploma ve mesleki ruhsatnamelere sahip olmak değil uygulamaya yönelik ciddi ve etkin hizmetler sunulmasıdır. Tabi önemle belirtmek isterim ki; bu sorun ilk olarak bireyimizin uygun ve etkin olacağı meslek tercihine değil sadece ekonomik kazanım ve popüler olması yönlü eğilime sürüklenmesinden dolayı ortaya çıkmaktadır. Önemli olan her alanda meslek mensuplarının sayısal olarak çokluğu değil, niteliksel çokluğudur. Diplomaların, meslek ruhsatnamelerinin alınması tek başına yeterli olmayıp bununla birlikte aynı zamanda mesleki verimliliğin de her manada yükseltilmesidir elzem olan.

Nitelikli ve kendisini yetiştirmeyi başarmış olan azınlık, kendisini geliştirmeyi başaramamış sayısal çoğunluktan her zaman daha üstün gelecektir. Her meslekte mezun sayısının artması esasen beklenen verimliliği sağlayamamıştır. Aynı zamanda bir başka sıkıntı da; kurulan fakültelerde eğitim verebilecek donanıma ulaşmış usta öğretici sayısının da azlığı hususudur. Hedef bireyleri gerçek manada uygulamaya hakim olarak iyi uygulayıcılar olarak donanımlı yetiştirmek olmalıdır.

Aksi durumda sadece meslek mensubu sayısal çoğunluğunu artıracak ancak mesleki verimliliği de beraberinde düşürecektir.

Hedefimiz, öncelikle bu tür mesleklerde etkin uygulamalar getirerek, meslek mensuplarının bilgi ve donanım ile yetiştirilmesinin temini olmalı, bu yönde uygulamada her bir meslek mensubunun gerçek manada başarılı sonuçlar vermesinin temini sağlanmalıdır.

Katkı sağlaması temennilerim ile….