Adalet, insanlık tarihinin en eski kavramlarından biridir ve her çağda toplumların en büyük arayışı olmuştur. Toplumların düzeni, bireylerin huzuru ve devletlerin varlığı adaletle sağlanır. Adaletin olmadığı yerde ne güven olur ne de barış. Bu nedenle adalet, yalnızca bir hukuk meselesi değil, aynı zamanda bir vicdan, ahlak ve insanlık meselesidir.

Bugün ülkemizde ve dünyada yaşanan birçok sorunun temelinde adalet eksikliği yatmaktadır. Bir davanın yıllarca sürmesi, suçlunun cezasız kalması, haklının hakkını alamaması, toplumda derin yaralar açmaktadır. İnsanların gözünde hukuk güvenilirliğini kaybettiğinde, toplumsal huzursuzluk artar. Zira insanlar, haklarını hukuk yoluyla alamayacaklarını düşündüklerinde umutsuzluğa kapılır ve adalete olan inançlarını yitirirler.

Oysa adalet, sadece mahkeme salonlarında değil, hayatın her alanında olmalıdır. Komşular arasında, iş yerinde, aile içinde, sokakta, okulda… Bir öğrencinin emeğini görmezden gelmek, bir işçinin alın terini karşılıksız bırakmak, bir kadının hakkını çiğnemek ya da bir çocuğun sesini kısmak da adaletsizliktir. Adalet, sadece büyük davalarda değil, gündelik hayatın en küçük ayrıntılarında da aranmalıdır.

Unutmamak gerekir ki adalet, güçlü olanın daha da güçlenmesi için değil, zayıf olanın hakkını korumak için vardır. Gerçek adalet, kimsenin kimseye zulmetmediği, haklının hakkını teslim alabildiği bir düzendir. Haklının hakkını savunmak, sadece onun meselesi değil, hepimizin ortak görevidir. Çünkü bugün başkasına yapılan haksızlığa susanlar, yarın kendi hakkı gasp edildiğinde sesini çıkaramayacak hale gelir.

Adaletin sağlanması sadece hukuk sistemine bırakılmamalıdır. Evet, mahkemeler hakkı teslim eden mercilerdir, ancak asıl mesele insanın kendi vicdanında adaletli olabilmesidir. Vicdanı kararmış bir yürekten adalet çıkmaz. Önce birey, kendi iç dünyasında adaletli olmalı; sonra da bunu çevresine, ailesine, işine, topluma yansıtmalıdır. Çocuklara küçüklükten itibaren adaletin değeri öğretilmeli, haksızlık karşısında susmamaları telkin edilmelidir.

Tarihe baktığımızda, adaletin olmadığı devletlerin uzun ömürlü olamadığını görürüz. Adaletin ayakta tuttuğu toplumlar ise medeniyetler kurmuş, tarihe damga vurmuştur. Büyük düşünürlerin “Adalet mülkün temelidir” sözünü sık sık hatırlatması boşuna değildir. Mülk yani devlet, adalet üzerine bina edilir. Adalet çürürse, devletin temelleri de çatırdamaya başlar.

Günümüzde adalet eksikliği bazen ekonomik alanda da kendini gösterir. Emeğin karşılığının ödenmemesi, yolsuzluk, fırsat eşitsizliği ve hukukun uygulanmasında gecikmeler toplumsal adaletin zedelenmesine yol açar. İnsanlar sadece kendi haklarını değil, başkalarının haklarını da gözetmek zorundadır. Bu, toplumun huzuru ve istikrarı için elzemdir.

Eğitim alanında adaletin sağlanması, gelecek nesillerin hakkını korumak anlamına gelir. Her çocuğun kaliteli eğitime ulaşması, fırsat eşitliğinin sağlanması adaletin temel göstergelerindendir. Sosyal ve ekonomik farklılıklar nedeniyle adaletsizliği yaşayan bireyler, uzun vadede toplum içinde sorunlar yaratabilir. Bu yüzden adalet, sadece bugünü değil, yarını da düşünerek uygulanmalıdır.

Bugün ihtiyacımız olan şey, sadece yasaların değil, vicdanların da diri tutulmasıdır. Gerçek adalet, hem kanunlarda hem de kalplerde var olmalıdır. Herkesin adaleti önce kendinde, sonra çevresinde yaşatması gerekir. Çünkü adaletin olmadığı bir yerde ne huzur olur, ne güven, ne de gelecek.

Adalet; geçmişimizi onurlandıran, bugünümüzü ayakta tutan, geleceğimizi inşa edecek en büyük değerdir. Onu korumak, savunmak ve yaşatmak hepimizin görevidir.

• “Adaletin gecikmesi, adaletin yok olması demektir.”