Ramazan, mahyalardan pide kuyruklarına, iftar davetlerinden birlik ve beraberlik duygusuna kadar pek çok güzel şeyin zihinlerde belirdiği doğruyu yanlıştan ayırma ve açlığı anlama, ihtiyaç sahipleri ile paylaşma ayıdır.

Ancak Ramazan bu yıl pide kuyruklarından ziyade kimi marketlerde temel gıda ürünleri başta olmak üzere binlerce üründe Ramazan öncesinde başlayan Ramazan’ın başlamasıyla da devam eden fırsatçılık ve her gün artış gösteren fahiş fiyatlar hal ve market fiyatları ile gündeme oturmuştur.

Ramazan ayının gelmesiyle birlikte iftar ve sahur hazırlıkları nedeniyle hal ve market fiyatlarında da bir hareketlilik yaşanmaya başlandı. Ramazan’ın başlangıcından bugüne kadar hal ve market fiyatlarını alıverişlerimizde takip eder olduk. Her nasılsa fiyatlar her gün değişiklik göstermekte, artmakta. Ramazan’ın öncesinde ve ilk iki gününde 50-60 lira olan kimi ürünlerin ilerleyen günlerde 150 liraya kadar çıktığına tanık olduk. 

İftar sofraları için taze sebze ve meyveye olan talep haliyle artarken, yaşanan ekonomik zorluklarla birlikte insanlar marketlerde, sebze halinde ve pazarlarda sürekli fiyat karşılaştırması yaparak ceplerine en uygun ürünleri bulmak için arayış içinde… 

Nasıl bir duruma geldik ki hırsızlık, dolandırıcılık, fahiş fiyat artışları her geçen gün artar oldu.  Piyasada her geçen gün fiyatlar değişmekte, artmakta. Oysa ramazan ayında insanlar temel ihtiyaçlarını daha uygun fiyatlarla karşılayabilmeli. Özellikle Ramazan ayı boyunca fiyatlardaki spekülatif hareketlerin önüne geçilmeli, fırsatçılığa dayalı fahiş fiyat artışlarına karşı tüketici korunmalıdır.

Sağlam ve kullanışlı olmayan veya çürük olan bir ürünü müşteriye satmak İslâm ahlakıyla bağdaşır mı?

Nitekim bir gün Peygamberimiz (s.a.v.) pazarı dolaşırken, tahıl satan birisinin yanına gelmiş, elini buğday yığınına daldırmış, altının ıslak olduğunu görünce sormuş: "Nedir bu?" Satıcı: "Yağmur yağmıştı, ondan dolayı ıslandı." diye cevap verince; Resulullah: "Niçin o ıslak tarafı halkın görebilmesi için üste getirmedin?" diye sert bir şekilde mukabelede bulunduktan sonra: "Bizi aldatan bizden değildir" ikazını yapmış ve "Kusurlu bir malı, ayıbını söylemeden satmak, bir Müslüman’a helâl olmaz." buyurmuşlardır.

Müslümanım diyen bir esnaf, dürüstlüğü ve doğru sözlülüğü ile müşteriye güven vermeli, kalitesiz malı, kaliteli malla karıştırmamalı, kötüyü iyiden ayırmalı, malın kusuru varsa açıkça söylemeli, o doğrultuda fiyat söylemelidir.

Dinimizde ibadetler yalnızca namazla ve oruçla da sınırlı değildir. Yüce Allah'ın hoşnut ve razı olacağı bütün söz, hal ve hareketler de bir ibadet kapsamındadır. Bu doğrultuda, kişinin yoldan bir taşı kaldırması, yükünü sırtına alamayan birisine destek olması, hasta, yaşlı veya engelli bireylere yardımcı olması ibadet olduğu gibi; kazancını helâl yoldan elde etmesi, dinine uygun olarak ticaret yapması ve ekonomik davranışlar sergilemesi de bir nevi ibadettir. 

Birçok kaynakta da yer aldığı gibi geçmiş milletlerin çöküş ve yıkılış nedenleri arasında yer alan ticarî ahlâksızlık ve haksızlıklardan her zaman sakınılmalı, ticarette ahlâkî prensiplere dikkat etmelidir.

Unutulmamalıdır ki, haksız kazanç sağlamak, ölçü ve tartıda hile yapmak, müşteriyi aldatmak, ekonomik gücü kötüye kullanmak, hak ettiğinden daha fazlasını kazanma hırsı içinde olmak gibi yapanı Yüce Allah'ın rızasından uzaklaştıran durumlar, her çağın ekonomik sorunudur ve milletleri çöküş ve yıkılışa götüren sebeplerdendir.

Oysa Ramazan ayı, inançlı insanların birbirini kandırmadığı, aşırılık ve maddiyatçılıktan uzak, birey olarak kendilerini kandırdıkları değil arındırmaya çalıştıkları bir zaman dilimi olmalıdır.

Toplumdaki kişilerin birbirleriyle yardımlaşma ve dayanışma içerisinde olmaları ve insanları kandırmaya çalışmayan, helâlinden kazanç sağlamaya çalışan esnaf ve sanatkâr sayısının artması dileğimle…

*

Mübarek Ramazan ayının hayırlara vesile olmasını, sağlık, huzur, bolluk ve bereket getirmesini diliyorum.