Meydana gelen olaylarda, her olaya ilişkin en detaylı araştırmayı yapmak, delilleri toplamak Cumhuriyet Savcılığı makamının görevidir.
Cumhuriyet Savcılığı olaylara ilişkin delillerin toplanması için gerekli tüm iş ve işlemleri yaparken ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşlarına yazacağı müzekkereler ile getirtilmesini istediği tüm belge içeriklerini temin eder, kendisine adli manada bağlı bulunan kolluk kuvvetleri vasıtası ile de gerekli tüm tahkikatları yaptırır.
Burada önemine binaen belirtmek isterim ki; 01.06.2005 tarihine kadar 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu yürürlükteydi. Bu tarihinden itibaren 5271 Sayılı Ceza Muhakemeleri Kanunu yürürlüğe girmiştir.
Her iki yasa arasında ceza kanunlarının uygulama usullerine ilişkin bir kısım farklılıklar bulunmaktadır.
Şöyle ki 1412 Sayılı CMK döneminde her ne kadar taraflar arasında yaşanılan hadiseler kolluk kuvvetlerine yada Savcılık makamına taşınsa da orada uzlaştırılan ve şikayetten vazgeçilen hususlar olduğunda bu durum kayıtlara geçmez, savcılık kayıtlarında hem gereksiz bir iş yükü gösterilmez hem de bireylerin basit konulardan dolayı haklarında soruşturma kaydı oluşturulmaz idi.
Ancak mevcut durumda ve gelinen noktada uygulanan 5271 Sayılı CMK yasasında ise her ne olursa olsun kayıt altına alınması, vasıfsız da olsa bireyler hakkındaki basit vakıaların kayıtta olmaması önemli bir psikolojik durum olarak yansımaktadır.
Bu detay yürürlükte olan ve yürürlükten kaldırılan her iki ceza usul kanunu açısından çok farklı detaylarda tartışılabilir. Burada yeri gelmiş iken önemine binaen vurgulamış bulunmaktayım.
Soruşturma safahatının ve bu safahata ilişkin tahkikatın en detaylı şekilde yapılması zaruri ve yargılamanın ilerleyen safahatları için oldukça önemli etkenlere sahiptir.
Her somut olayda ilk anda olayın sıcaklığı ile her delilin en ince ayrıntısına kadar soruşturma makamınca toplanması yargılamanın her aşamasında seyri tamamen kuşkulardan şüphelerden, eksik soruşturma ve eksik delillerden çıkaracak maddi gerçeklik tam manası ile aydınlanıp ortaya çıkarılmış olacaktır.
Maddi gerçekliğin tümü ile aydınlatılarak ortaya çıkarılması hem vicdanları rahat ettirecek, hiçbir vebali sorumluluk uygulayıcıların üzerinde kalmayacak, adalet tam anlamı ile tecelli etmiş olacaktır.
Delillerin toplanması safahatında her somut vakıanın ilk meydana geldiği anda en hızlı şekilde olay yeri incelemeleri yapılmalı, her somut vakıaya ilişkin leh ve aleyhte olmak şartı ile gerekli tüm deliller soruşturma makamınca toplanmalıdır.
Eğer olayların hemen sıcağı ile el konulmayan deliller bir daha temin edilemez ise, bu kez yargılamanın soruşturma basamağı eksik kalacağı gibi, aynı zamanda soruşturmayı kovuşturma safahatına taşıyan süreçte de ciddi aksaklık meydana gelecek, somutlaştırılmayan delil ile karar verilemeyecek verilse de eksiklik olacak bu nedenler ile de yargıdan beklenen kusursuzluk sağlanamayacaktır.
Örneğin, bir yangına sebebiyet vermek dosyasında vekil olarak görev yaptığımda, soruşturma makamının gerekli tahkikatı yapmadığı, eksik bıraktığı ve yangının sebebi olan sigortaların yerinde tespiti o esnada yapılmadığı, tahkikat dediğimiz mahkeme yargılama safahatına kaldığı, o safahatta da mahkemece fiziken yapılacak araştırma ve keşiflerde artık hiçbir hususun yerine getirilemeyeceği gerçekliği karşısında yargılamada gereken yapılamamış, somut hadise aydınlatılamamıştır.
Mahkemece yapılacak iş maddi gerçekliği aydınlatacak iş ve işlemleri resen yapmak olsa da iş esasen soruşturma safahatında toplanan delillerden geçmektedir.
Zira, soruşturma safahatında tam anlamı ile eksiksiz yapılmış işler, toplanmış ve dosya kapsamına sunulmuş deliller, yargılamayı yapacak güvenlik tedbiri uygulayıp, tecziye kararı verecek makam olan mahkeme için hukukun ve hakkaniyetin gereği için olmazsa olmazı olacak ve yargıdan beklenen mükemmeliyet gerçekleşmiş olacaktır.
Önemli olan husus, meydana gelen her somut olaya ilişkin başarılı ve etkin bir soruşturma safahatı geçirilmesi, delillerin ivedi bir şekilde toplanması ve iddianame düzenlenerek mahkeme önüne sunulması olup bu durum bizleri yargılamalarda en etkin en adil sonuçlara ulaştıracaktır?