Yine; Uzman doktor raporları, davanın tarafının sağlık probleminin iyileşme süreci, keşif ve teknik inceleme gerektiren dosyalar açısından keşif ve bilirkişi inceleme ve raporlarının hangi sürelerde yetişeceği konuları yargının görülmekte olan davayı bitirme süreci açısından hep dış etkenler olarak karşımıza çıkacaktır.
Yani, Mahkemeler sadece bulundukları Adalet Sarayları içerisinde dosya merkezli karar vermeyen, yardımcı ve aydınlatıcı dış etkenler kanalı ile de mecburi olarak iletişim ve etkileşim dahilinde olan makamlardır.
Bir örnek olarak İş Kanunumuzda süreye kanuni olarak tabi tutulmuş bulunan işe iade davalarını verebiliriz. İş Kanunumuza göre işe iade davaları İş Mahkemesi / Yerel Mahkeme nezdinde 1 ay içerisinde karara bağlanıp, 2 ay içerisinde de Yüksek Mahkeme incelemesi ile sonuçlanıp kesinleştirilmesi kanuni düzenleme ile zorunlu bulunan davalardır.
Ancak maalesef uygulamasında belirtilen çok daha uzun sürelerde karara bağlanıp, belirtilen kanuni sürenin aşıldığı görülmektedir.
Her ne kadar davalar için kanuni süre düzenlemesi getirilmesi cihetine gidileceği görülse de karşımıza yargının belirttiğim bu dış etkeni ve yine uygulayıcıların iyi yetiştirilmesi problemlerinin çıkacağı açıkça görülmektedir.
Öncelikle, iyi uygulayıcıları etkin ve verimli bir şekilde yetiştirmek, sonrasında da yargı ile direkt ilintili bulunan belirttiğim teknik bilirkişi ve kurumlarında kendisine tevdi edilen görevlerini hızlı ve etkin bir süre dahilinde yerine getirilmesinin zorunlu tutulması, bu kanuni düzenlemenin amacına ulaşması açısından olmazsa olmazı olacaktır.
Aksi durumda;bu kez vatandaşımız kanunda belirtilen süre içerisinde davasının bitirileceği inancı ile hareket ederek süre açısından getirilecek düzenlemenin etkin bir şekilde uygulanması beklentisi içerisine girecektir. Vatandaşımıza, görülmekte olan davasının getirilecek kanuni yargılama süresini aşması muhtemel durumlarda izahı mümkün olamayacaktır. Yargıya olan inanç her zaman sağlanmalı, yargının uygulanması ve uygulanabilirliği açısından bu belirttiğim hassasiyetler dikkate alınarak düzenlemelerin getirilmesi yargıya olan güveni pekiştirerek gidecek, günümüze kadar yaşanılan uzun ama uzun süreli yargılamalar ancak bu şekilde hızlı ve etkin hale getirilebilecektir.